Zdravo svima,dobrodosli na moj blog! Nadam se da ce vam se svideti danasnji post!
Ko su Vlasi? I koja su glavna obelezja Vlaha?
Drugari,nadam se da ste svi dobro, da sedite u svojim domovima i da se cuvate. Za dansnji post sam resila da vam pojasnim nastanak i istoriju Vlaha. Posto su mi vise puta na Instagramu postavljana pitanja na temu Vlaha, izgled vlaske nosnje i td. Ja cu se potruditi da vam na najkraci moguci nacin odgovorim na sva pitanja. Ovo nisu samo moje predpostavke,vec sam se bavila dugo ovom temom,citala raznu literaturu i slusala price starijih i iskusnih ljudi.
Autor knjige "Vlasi Severoistocne Srbije"
Vlasi Severoistocne Srbije
Vlasi Severoistocne Srbije su autohtona etnicka zajednica na prostoru gde vekovima zive i veze ih kolektivni identitet,koji se manifestuje u istoriji,jeziku,religiji i kulturi. Vlasi severoistocne Srbije postali su romanizacijom simbioze Tracana i Kelta za vreme rimske vladavine severoistocnom Srbijom u rasponu od prvog do cetvrtog veka. U svojoj dugoj-skoro dvomilenijumskoj istoriji Vlasi na teritoriji Srbije ziveli su u sastavu mnogih drzava.
U dugom-mnogovekovnom procesu uzajamne saradnje i asimilacije Vlaha i Srba u severoistocnoj Srbiji u preosmanskom,osmaskom i postosmanskom periodu bilo je dosta menjanja nacionalnog identiteta vlaske populacije. U nekim sredinama deo autohtonih Vlaha je srbiziran,odnosno gubio je obelezja kolektivnog vlasko nacionalnog identiteta i sticao je nov srpski nacionalni identitet.
Potomci romanizovanih Tracana i Kelta-autohtoni Vlasi uprkos tome sto je jedan njihov deo posrbljen,uspeli su da u velikom broju ocuvaju svoj kolektivni vlaski nacionalni identitet.Dovoljna potvrda ocuvanja vlaskog identiteta kao nacionalne manjine u Republici Srbiji su njihova istorija,vlaski jezik,religija i kultura.
1721/22. u vreme kada je severoistocna Srbija bila u sastavu Austrije doseljavaju se u severoistocnu Srbiju Vlasi iz Transilvanije(Erdelja),Banata i Male Vlaske. Doseljavanjem Vlaha medju autohtonim Vlasima severoistocne Srbije,pocev od 1721/22. godine i tokom 18. i 19. veka uvecan je broj etnicke kategorije Vlaha u Srbiji. Vlasi se dele po tradicionalnoj ekonomiji na dve podgrupe: stocare koji se zovu Ungurjani i ravnicarske zemljoradnike koji se zovu Carani.
Naziv Ungurjani za podgrupu Vlaha koju cine i atohtoni Vlasi severoistocne Srbije i Vlasi koji su se doselili u 18. i 19. veku,potice po mestu Ungurean odakle su Vlasi dosli,odnosno iz ondasnje Ugarske.
Ungurjani su naseljavali uglavnom brdsko planinsku teritoriju severoistocne Srbije na prostoru izmedju Rtnja-Vrske Cuke na sever do Dunava,zapadno od Velike Morave,a istocno do linije Vrska cuka,Deli Jovan i Miroc.
U isto vreme 1721/22. godine dolaze Vlasi iz Male Vlaske u severoistocnu Srbiju medju autohtonim Vlasima. Naseljavali su Krajinu i Kljuc. Caran u prevodu znaci-zemljoradnik.
Veci deo predaka Vlaha bili su Srbi,koji su zbog turske najezde,ratova i nasilja tokom 15,16 i 17. veka presli preko Dunava u Vlasku,Banat,Moldaviju i Erdelj. Manji deo Vlaha koji su se doselili u severoistocnu Srbiju u 18. i 19. veku bili su po poreklu potomci autohtonih Vlaha koji su bili proterani od strane Turaka tokom 15,16 i 17. veka. Vlasi ciji su preci bili autohtoni Vlasi uspeli su da sacuvaju sve segmente kolektivnog vlaskoh nacionalnog identiteta.
Kada su se Vlasi doselili u Srbiju 1721/22 zatekli su vecinsko srpsko stanovnistvo i deo autohtonih Vlaha na prostoru severoistocne Srbije duz granice prema Bugarskoj. Pitanje autohtonosti Vlaha je u dosadasnjim naucnim radovima samo delimicno reseno.
O tacnom broju Vlaha u Srbiji ne moze se tacno saznati putem uobicajenih popisa. Zvanicno na popisu stanovnistva iz 2011. Vlaha je u Srbiji bilo 35.530.
Vlaska obelezja
1. Vlaski jezik je 'najvidnije' obelezje kolektivnog vlaskog nacionalnog identiteta. Proizasao je iz balkanskog latiniteta. I pored srodnosti sa rumunskim jezikom,vlaski jezik se razlikuje od rumunskog jezika. Razlika je primetna u izboru nekih suglasnika ispred nepcanih samoglasnika(rece-rese,unde-undje,limba-ljimba,mine-minje,dute-duce).
Vlasko-Srpski recnik Price za decu na vlaskom
2. Vlasi severoistocne Srbije su po veroispovesti Pravoslavni Hriscani. Religija Vlaha ima mnogo arhaicnih elemenata iz prehriscanskog perioda. Specificnost se manifestuje u: Smrtnom ritualu, nekim elementima smrtne obredne prakse u ciklusu kalendarskih obicaja,krsnoj slavi.
3. Specificna hrana. Proces pravljenja crepulja je deo tradicionalne kulture Vlaha. U procesu su uglavnom ucestvovale samo zene. Pored hleba,Vlasi su uglavnom u crepuljama pekli proju(malaj), gibanicu, tikvu, ribu i meso. Takodje jedan od poznatijih vlaskih jela bio je i Kacamak(Mamaljiga).
4. Folklor,muzika i igre Vlaha severoistocne Srbije je deo kulture Vlaha. Zbog specificnih oblika vlaske muzicke tradicije,vedrih,temperamentnih,razuzdanih vlaskih igara,Vlasi su poznati po veoma originalnom folkloru raznovrsnih izrazajnih oblika. Vlasku muziku su obogatili ljudi poput Slobodana Bozinovica,Slobodana Domacinovica, Ike Petrisorovica, Zive Dinulovica, Bozidara Janucica i jos mnogo vlaskih izvodjaca.
5. Tradicionalna narodna nosnja Vlaha je takodje jedan od najvidljivijih obelezja. Nekada se nosnja razlikovala samo po podrupi Ungurjana i Carana, ali sada uglavnom razlike ima i od kraja u kom se zivi. Nosnju su zene same pravile,tkale,vezle. Postoji letnja i zimska nosnja. Nosnju odlikuje bogatsvo vezenih i tkanih ornamenata. Maramom su glavu prekrivale samo udate zene. Muskarci u uglavnom nosili subare u zimskom periodu.
Prva slika je zenska nosnja sa suknjom, druga slika je primer muske i zenske nosnje, treca slika zenska nosnja sa Kracanom. Nosnja iz okoline Negotina.
Danas postoji vise organizacija i udruzenja koja se bave ocuvanjem kulture i obicaja Vlaha poput Nacionalnog saveta Vlaha, Udruzenje za ocuvanje identiteta,jezika,kulture i tradicije "Gergina" Negotin. U Negotinu se svake godine za Uskrs organizuje jedini Vlaski Festival u Srbiji, koja se organizuje zahvaljujuci udruzenju "Gergina" iz Negotina.http://www.gergina.org.rs/category/novosti/ Festival se sastoji od dva dana,prvog dana se takmice mladi talenti koji su nada vlaske muzike,a drugi dan ucestvuju velikani vlaske muzike.
To bi bilo sve sto sam vam pripremila za danasnji post,do sledeceg posta, budite zdravi i zahvalni na svemu sto imate :)
Ko su Vlasi? I koja su glavna obelezja Vlaha?
Drugari,nadam se da ste svi dobro, da sedite u svojim domovima i da se cuvate. Za dansnji post sam resila da vam pojasnim nastanak i istoriju Vlaha. Posto su mi vise puta na Instagramu postavljana pitanja na temu Vlaha, izgled vlaske nosnje i td. Ja cu se potruditi da vam na najkraci moguci nacin odgovorim na sva pitanja. Ovo nisu samo moje predpostavke,vec sam se bavila dugo ovom temom,citala raznu literaturu i slusala price starijih i iskusnih ljudi.
Autor knjige "Vlasi Severoistocne Srbije"
Vlasi Severoistocne Srbije
Vlasi Severoistocne Srbije su autohtona etnicka zajednica na prostoru gde vekovima zive i veze ih kolektivni identitet,koji se manifestuje u istoriji,jeziku,religiji i kulturi. Vlasi severoistocne Srbije postali su romanizacijom simbioze Tracana i Kelta za vreme rimske vladavine severoistocnom Srbijom u rasponu od prvog do cetvrtog veka. U svojoj dugoj-skoro dvomilenijumskoj istoriji Vlasi na teritoriji Srbije ziveli su u sastavu mnogih drzava.
U dugom-mnogovekovnom procesu uzajamne saradnje i asimilacije Vlaha i Srba u severoistocnoj Srbiji u preosmanskom,osmaskom i postosmanskom periodu bilo je dosta menjanja nacionalnog identiteta vlaske populacije. U nekim sredinama deo autohtonih Vlaha je srbiziran,odnosno gubio je obelezja kolektivnog vlasko nacionalnog identiteta i sticao je nov srpski nacionalni identitet.
Potomci romanizovanih Tracana i Kelta-autohtoni Vlasi uprkos tome sto je jedan njihov deo posrbljen,uspeli su da u velikom broju ocuvaju svoj kolektivni vlaski nacionalni identitet.Dovoljna potvrda ocuvanja vlaskog identiteta kao nacionalne manjine u Republici Srbiji su njihova istorija,vlaski jezik,religija i kultura.
1721/22. u vreme kada je severoistocna Srbija bila u sastavu Austrije doseljavaju se u severoistocnu Srbiju Vlasi iz Transilvanije(Erdelja),Banata i Male Vlaske. Doseljavanjem Vlaha medju autohtonim Vlasima severoistocne Srbije,pocev od 1721/22. godine i tokom 18. i 19. veka uvecan je broj etnicke kategorije Vlaha u Srbiji. Vlasi se dele po tradicionalnoj ekonomiji na dve podgrupe: stocare koji se zovu Ungurjani i ravnicarske zemljoradnike koji se zovu Carani.
Naziv Ungurjani za podgrupu Vlaha koju cine i atohtoni Vlasi severoistocne Srbije i Vlasi koji su se doselili u 18. i 19. veku,potice po mestu Ungurean odakle su Vlasi dosli,odnosno iz ondasnje Ugarske.
Ungurjani su naseljavali uglavnom brdsko planinsku teritoriju severoistocne Srbije na prostoru izmedju Rtnja-Vrske Cuke na sever do Dunava,zapadno od Velike Morave,a istocno do linije Vrska cuka,Deli Jovan i Miroc.
U isto vreme 1721/22. godine dolaze Vlasi iz Male Vlaske u severoistocnu Srbiju medju autohtonim Vlasima. Naseljavali su Krajinu i Kljuc. Caran u prevodu znaci-zemljoradnik.
Veci deo predaka Vlaha bili su Srbi,koji su zbog turske najezde,ratova i nasilja tokom 15,16 i 17. veka presli preko Dunava u Vlasku,Banat,Moldaviju i Erdelj. Manji deo Vlaha koji su se doselili u severoistocnu Srbiju u 18. i 19. veku bili su po poreklu potomci autohtonih Vlaha koji su bili proterani od strane Turaka tokom 15,16 i 17. veka. Vlasi ciji su preci bili autohtoni Vlasi uspeli su da sacuvaju sve segmente kolektivnog vlaskoh nacionalnog identiteta.
Kada su se Vlasi doselili u Srbiju 1721/22 zatekli su vecinsko srpsko stanovnistvo i deo autohtonih Vlaha na prostoru severoistocne Srbije duz granice prema Bugarskoj. Pitanje autohtonosti Vlaha je u dosadasnjim naucnim radovima samo delimicno reseno.
O tacnom broju Vlaha u Srbiji ne moze se tacno saznati putem uobicajenih popisa. Zvanicno na popisu stanovnistva iz 2011. Vlaha je u Srbiji bilo 35.530.
Vlaska obelezja
1. Vlaski jezik je 'najvidnije' obelezje kolektivnog vlaskog nacionalnog identiteta. Proizasao je iz balkanskog latiniteta. I pored srodnosti sa rumunskim jezikom,vlaski jezik se razlikuje od rumunskog jezika. Razlika je primetna u izboru nekih suglasnika ispred nepcanih samoglasnika(rece-rese,unde-undje,limba-ljimba,mine-minje,dute-duce).
Vlasko-Srpski recnik Price za decu na vlaskom
2. Vlasi severoistocne Srbije su po veroispovesti Pravoslavni Hriscani. Religija Vlaha ima mnogo arhaicnih elemenata iz prehriscanskog perioda. Specificnost se manifestuje u: Smrtnom ritualu, nekim elementima smrtne obredne prakse u ciklusu kalendarskih obicaja,krsnoj slavi.
3. Specificna hrana. Proces pravljenja crepulja je deo tradicionalne kulture Vlaha. U procesu su uglavnom ucestvovale samo zene. Pored hleba,Vlasi su uglavnom u crepuljama pekli proju(malaj), gibanicu, tikvu, ribu i meso. Takodje jedan od poznatijih vlaskih jela bio je i Kacamak(Mamaljiga).
4. Folklor,muzika i igre Vlaha severoistocne Srbije je deo kulture Vlaha. Zbog specificnih oblika vlaske muzicke tradicije,vedrih,temperamentnih,razuzdanih vlaskih igara,Vlasi su poznati po veoma originalnom folkloru raznovrsnih izrazajnih oblika. Vlasku muziku su obogatili ljudi poput Slobodana Bozinovica,Slobodana Domacinovica, Ike Petrisorovica, Zive Dinulovica, Bozidara Janucica i jos mnogo vlaskih izvodjaca.
5. Tradicionalna narodna nosnja Vlaha je takodje jedan od najvidljivijih obelezja. Nekada se nosnja razlikovala samo po podrupi Ungurjana i Carana, ali sada uglavnom razlike ima i od kraja u kom se zivi. Nosnju su zene same pravile,tkale,vezle. Postoji letnja i zimska nosnja. Nosnju odlikuje bogatsvo vezenih i tkanih ornamenata. Maramom su glavu prekrivale samo udate zene. Muskarci u uglavnom nosili subare u zimskom periodu.
Prva slika je zenska nosnja sa suknjom, druga slika je primer muske i zenske nosnje, treca slika zenska nosnja sa Kracanom. Nosnja iz okoline Negotina.
Danas postoji vise organizacija i udruzenja koja se bave ocuvanjem kulture i obicaja Vlaha poput Nacionalnog saveta Vlaha, Udruzenje za ocuvanje identiteta,jezika,kulture i tradicije "Gergina" Negotin. U Negotinu se svake godine za Uskrs organizuje jedini Vlaski Festival u Srbiji, koja se organizuje zahvaljujuci udruzenju "Gergina" iz Negotina.http://www.gergina.org.rs/category/novosti/ Festival se sastoji od dva dana,prvog dana se takmice mladi talenti koji su nada vlaske muzike,a drugi dan ucestvuju velikani vlaske muzike.
To bi bilo sve sto sam vam pripremila za danasnji post,do sledeceg posta, budite zdravi i zahvalni na svemu sto imate :)
Нема коментара:
Постави коментар